Mijn kind is bang in het donker: wat kan ik doen?

Veel kinderen zijn op een bepaald moment bang in het donker. Het is volkomen normaal en vaak een fase die vanzelf weer voorbijgaat. Toch kan het voor zowel ouder als kind lastig zijn. In dit artikel lees je waarom kinderen bang kunnen zijn in het donker, bij welke leeftijden dit vaak voorkomt en wat je kunt doen om hen gerust te stellen.

Bij welke leeftijden komt angst in het donker voor?

Angst in het donker komt het meest voor bij kinderen tussen 2 en 8 jaar:

• 2-4 jaar: jonge kinderen hebben een actieve fantasie en begrijpen nog niet goed wat echt en wat verzonnen is. Ze kunnen bang zijn voor monsters onder het bed of in de kast.

• 4-6 jaar: kinderen begrijpen nu beter dat monsters niet echt bestaan, maar hun verbeelding kan nog steeds sterke angst oproepen. Nachtelijke geluiden kunnen hen flink laten schrikken.

• 6-8 jaar: sommige kinderen blijven angstig in het donker door spannende verhalen, films of televisie. Vaak helpt een geruststellende routine en bedtijdritueel.

Na 8 jaar verdwijnt de angst bij de meeste kinderen vanzelf, maar sommige kinderen hebben nog een tijdje steun nodig.

Waarom kinderen bang zijn in het donker

Kinderen ontwikkelen hun verbeeldingskracht razendsnel. Dingen die wij als volwassenen logisch vinden, kunnen voor hen eng lijken. Veelvoorkomende oorzaken van nachtelijke angst zijn:

• Onbekende geluiden: krakende vloeren, ritselende gordijnen of dieren buiten kunnen voor een kind angstaanjagend klinken.

• Actieve verbeelding: monsters onder het bed of spoken in de kast bestaan niet, maar kinderen kunnen er in hun hoofd heel echte scenario’s van maken.

• Angst voor alleen zijn: in het donker voelt een kind zich vaak kwetsbaar en alleen.

• Overprikkeling: een drukke dag of veel schermtijd vlak voor het slapen kan de angst versterken.

Hoe je je kind kunt helpen

Er zijn verschillende manieren om je kind te ondersteunen en gerust te stellen:

1. Creëer een veilige slaapomgeving

• Zacht nachtlampje: een lampje met warm licht kan schaduwen verminderen en een geruststellend gevoel geven. Deze regenboogprojector is een aanrader.

• Comfortabele slaapkamer: knuffels, dekens en een vertrouwde pyjama geven een veilig gevoel. Bijvoorbeeld deze dino pyjama of eenhoorn pyjama.

• Rustige routine: vaste bedtijden, een boekje lezen of een rustig praatje voor het slapen kan helpen om te ontspannen.

2. Praat over de angst

• Vraag wat er precies eng is en luister zonder te bagatelliseren.

• Leg uit dat het normaal is om bang te zijn en dat jij er bent om te helpen.

• Gebruik spel en verbeelding: bijvoorbeeld een “monstercheck” waarbij jullie samen de kamer controleren.

3. Anti-monster spray

Een leuke en simpele manier om kinderen een gevoel van controle te geven, is een anti-monster spray.

• Vul een plantenspuit met water en plak er een sticker op met “Anti-monster spray” of iets vergelijkbaars.

• Laat je kind zelf de kamer “bespuiten” voordat het gaat slapen.

• Dit maakt het donker minder eng en verandert angst in een speels ritueel.

4. Kleine stappen naar onafhankelijk slapen

• Laat je kind eerst een stukje zonder jou slapen, bijvoorbeeld met de deur op een kier.

• Bouw dit langzaam uit: eerst in de kamer, dan in de gang, tot het kind helemaal alleen kan slapen.

• Beloon kleine successen met complimentjes of een sticker.

5. Vermijd negatieve versterking

• Ga niet mee in overmatig troosten of laat het kind niet steeds bij jou slapen, want dit kan de angst juist versterken.

• Blijf rustig en consequent, zodat het kind leert dat het donker niet gevaarlijk is.

6. Professionele hulp bij aanhoudende angst

Als de angst het dagelijks leven van je kind verstoort of wekenlang aanhoudt, kan het nuttig zijn om een kinderpsycholoog te raadplegen. Samen kunnen jullie kijken naar ontspanningsoefeningen en andere technieken om de angst te verminderen.

📚 Aanbevolen boeken over bang zijn in het donker

1. Haas, Uil & Vos – Wie is er bang in het donker?

   • Auteur: Catherine Rayner

   • Leeftijd: Vanaf 3 jaar

   • Samenvatting: Haas, Uil en Vos genieten van de zonsondergang, maar de tuin ziet er opeens heel anders uit in het donker. Wat zijn die schaduwen? En wat was dat voor geluid? Dit boek biedt een liefdevolle en geruststellende benadering van angst in het donker.

2. Het boek is bang:

   • Auteur: Cédric Ramadier

   • Leeftijd: Vanaf 2 jaar

   • Samenvatting: In dit boek is het boek zelf bang in het donker en kan niet slapen. Met de hulp van een kleine muis leert het boek rustig in slaap vallen.

3. Lio is bang in het donker

   • Auteurs: Klaar Hammenecker en Laura Thaens

   • Leeftijd: 4–6 jaar

   • Samenvatting: Dit prentenboek helpt kleuters praten over lastige gevoelens zoals angst voor het donker. Lio leert met behulp van een lampje, een knuffeltje en veel liefde dat bang zijn niet zo erg is als het voelt. Het boek bevat ook praktische tips voor ouders om met hun kinderen over gevoelens te praten.

4. Bang in het donker?

   • Auteur: Martine Letterie

   • Leeftijd: Vanaf 7 jaar

   • Samenvatting: Marte is bang in het donker. Haar tweelingbroer Hidde plaagt haar daarmee. Dan gaan ze een weekje naar een huisje in een bos. Er gebeurt iets en de lampen in het park gaan uit. Er is maar een oplossing: Marte moet in haar eentje door het donker.

5. Welterusten Kleine Beer

   • Auteur: Martin Waddell

   • Leeftijd: Vanaf 3 jaar

   • Samenvatting: Kleine Beer kan niet slapen, hij is bang. Grote Beer doet er alles aan om Kleine Beer rustiger te maken. Elke keer neemt hij een groter lichtje mee tot hij zelfs de maan meeneemt.

Tips voor het voorlezen over angst

• Kies een rustig moment: Lees het boek samen op een rustig moment, bijvoorbeeld voor het slapen gaan.

• Stel open vragen: Vraag bijvoorbeeld: “Hoe voelde je je toen dat gebeurde in het verhaal?” of “Ben jij wel eens bang?”

• Luister actief: Geef je kind de ruimte om zijn of haar gevoelens te uiten.

• Deel je eigen gedachten: Dit kan het gesprek verder verdiepen.

Tot slot

Bang zijn in het donker is een normale fase voor veel kinderen tussen 2 en 8 jaar. Met begrip, een vaste routine en een veilige slaapomgeving kun je je kind helpen deze angst te overwinnen. Met een klein beetje creativiteit—zoals een anti-monster spray—kan het donker zelfs leuk worden. Geduld en consistentie zijn het belangrijkst: het kind voelt zich veilig en leert langzaam dat het donker helemaal niet eng hoeft te zijn.

Let op: sommige links in dit artikel zijn affiliate links. Als je via deze links een product koopt, ontvang ik een kleine commissie zonder dat het jou extra kost. Zo steun je mijn werk en kan ik meer waardevolle tips delen!